Η αποδοκιμασία του μύθου από τον Addison —που αποκαλεί το μύθο παιδιάστικο— δείχνει την τυπική στάση του Διαφωτισμού, γιατί η ρασιοναλιστική διάνοια θεωρεί ιδιαίτερα ώριμη τη δική της λειτουργία, ενώ αποδίδει ποικίλους βαθμούς ανωριμότητας στις άλλες νοητικές λειτουργίες. Πιστεύεται γενικά πως οι μύθοι δεν εξυπηρετούν κανέναν άλλον εκτός από τους νοητικά μειονεκτικούς, που δεν πρόκειται ποτέ να φτάσουν στο καρτεσιανό επίπεδο. Ο Spinoza, λόγου χάρη, πιστεύει ακράδαντα πως η εβραϊκή μυθολογία είχε εφευρεθεί μόνο και μόνο για «τις μάζες που δεν είναι διανοητικά ικανές να αντιλαμβάνονται τα πράγματα με ενάργεια και ακρίβεια» («Tractatus Theologico-Politicus», 1670, κεφ. 5). Στο προοδευτικό διάγραμμα των πραγμάτων, η ιστορία είναι η εξελιχτική καταγραφή από λίγο-πολύ αποτυχημένες προσπάθειες να επιτευχθεί μια ρασιοναλιστική τελειότητα — αφού η διάρκεια της ανθρώπινης ζωής είναι εκείνη που παρέχει το αντιληψιακό πρότυπο για τούτη τη διαδικασία. Υπάρχουν άπειρα διαγράμματα που χαρακτηρίζουν τρεις φάσεις στην εξέλιξη της διαφωτισμένης συνείδησης, και πάντα η πρώτη φάση είναι η Εποχή του Μύθου ή του Θρύλου, που τοποθετείται πολύ πίσω, στην «παιδική ηλικία» της ανθρώπινης φυλής, πριν οι άνθρωποι διδαχτούν να σκέπτονται εννοιολογικά και να εκφράζονται αναλυτικά. Το αποτελούμενο από τρία μέρη διάγραμμα που υιοθετεί ο Frazer στο έργο του «Χρυσό Κλωνάρι» (1890-1915), είναι μια εξελιχτική αλληλουχία, που αρχίζει από την εποχή της μαγείας, και μέσ’ από την περίοδο της θρησκείας, φτάνει τελικά στον αιώνα της επιστήμης, και ο Freud είναι ο πρώτος που συνδυάζει το Φραιηζεριανό διάγραμμα της πολιτιστικής εξέλιξης με τη δική του θεωρία του τρόπου εξέλιξης της ατομικής προσωπικότητας.

Kenneth Ruthven, Ο μύθος, μτφρ. Ιουλιέττα Ράλλη & Καίτη Χατζηδήμου, Ερμής, Αθήνα 1988, σ. 82.