Φαίδρα ΙΙ

Ρίτσος Γιάννης

Η Φαίδρα του Γιάννη Ρίτσου (1909-1990), που γράφτηκε μεταξύ 1974 και 1975, είναι ένα ποιητικό κείμενο που συνοψίζει τον μύθο της Φαίδρας προσδίδοντάς του μια νέα τραγικότητα, την τραγικότητα του σώματος που ποθεί. Το απόσπασμα είναι από την αρχή του ποιητικού μονολόγου.

Σε κάλεσα. Δεν ξέρω πώς ν’ αρχίσω. Περιμένω να βραδιάσει, να μεγαλώσουν στον κήπο οι σκιές, να μπουν στο σπίτι οι σκιές των δέντρων και των αγαλμάτων, να μου κρύψουν το πρόσωπο, τα χέρια να μου κρύψουν τα λόγια που, ασχημάτιστα ακόμη, διστάζουν· — αυτά που δεν ξέρω, που τα φοβάμαι. Σε κάλεσα, ανέτοιμο κ’ εσένα, πριν πάρεις ανάσα, πριν μπεις στο λουτρό, μ’ όλη τη σκόνη κολλημένη στο ωραίο σου πρόσωπο (κοκκίνισες· σ’ έπιασε ο ήλιος· — δε μ’ άκουσες, δε φόρεσες κείνο το μαρτιάτικο δαχτυλίδι που σού ’πλεξα·) και πόσα χνούδια απ’ τα αγριάγκαθα του δάσους στα μαλλιά σου. Κοίτα αυτό σαν σβώλος από πούπουλο, — τί ανάλαφρο· κι αυτό λες κ’ είναι το μικρό σαγόνι ενός απόκρυφου ζώου, — σου δαγκώνει το βόστρυχο πάνω ακριβώς απ’ το φρύδι· — στάσου να σ’ το βγάλω. Μεγάλωσε η μέρα· έπιασαν πρόωρα οι ζέστες· — το νιώθεις στα υφάσματα, στο ξύλο των επίπλων, στο ίδιο σου το δέρμα σαν μια θλιμμένη αναβολή. Ο χτύπος του αργαλειού μοιάζει παράταιρος, δε χωράει μες στην κάμαρα, βγαίνει στο δρόμο — όλα κοιτούν προς τα έξω, διαχέονται· ακόμη κ’ εγώ παρ’ όλο που μένω μες στο σπίτι, παρ’ όλο που κρατώ κλειστά τα μάτια για να συγκεντρωθώ — το αισθάνομαι: δεν επαρκώ στον εαυτό μου· μες απ’ τα βλέφαρά μου σα να ’ναι γυάλινα, βλέπω έξω, σε βλέπω ξεκάθαρα στο δάσος, βλέπω το γέρσιμο του λαιμού σου όταν πίνεις νερό στην πηγή· λέω, μάλλον, πως τα έξω εισδύουν εντός μας — μια αποδοχή γενική σαν τη μοίρα — γεμίζουμε άξαφνα ώς την ασφυξία· καταλαβαίνουμε το προηγούμενο άδειο· το άδειο δεν είναι πια ανεκτό· (και πού να βρεις την πληρότητα; Ασφυξία). Η αγιότητα της στέρησης — έτσι έλεγες· — δεν καλοθυμάμαι· (της στέρησης ή της άρνησης έλεγες;). Τί αστόχαστα λόγια – η νίκη της θέλησης έλεγες — ποια θέληση; ποια νίκη; — σκληρή, ασυγχώρητη — ένα βουνό κατασκότεινο στο λιόγερμα πέρα, πιο σκοτεινό απ’ το κρεββάτι του τυφλού.

Γιάννης Ρίτσος, Ποιήματα. Τέταρτη διάσταση. 1956-1972, τόμ. ΣΤ΄, Κέδρος, Αθήνα 202000, σ. 295-296.

Λογοτεχνικά κείμενα
Κριτικά κείμενα