Η μυθοποίηση της Σαντορίνης

Όπως σημειώνει ο Δημήτρης Τζιόβας,

Αν ο ευρωπαϊκός μοντερνισμός και τα πρωτοποριακά κινήματα συνδέθηκαν με τον αστικό χώρο και τα μητροπολιτικά κέντρα, ο ελληνικός μοντερνισμός στον χώρο της ποίησης (με την εξαίρεση του Κάλα, αλλά και του Καβάφη και του Καρυωτάκη) στράφηκε μάλλον προς το μη αστικό τοπίο. […] Το Αιγαίο είναι, για τη γενιά του ’30, ένας τόπος συνάμα πραγματικός και φανταστικός, ιστορικός και παρθενικός, ωραίος και μυθικός.

Τζιόβας 2011, 363

Η μυθολογία του Αιγαίου συνιστά, άλλωστε, κατά τον ίδιο μελετητή, έναν

μηχανισμό αισθητικοποίησης της Ελλάδας τον οποίο υιοθετούν και αρκετοί ξένοι, δεδομένου ότι το τοπίο (και ιδιαίτερα το νησιωτικό) έπαιξε σημαντικό ρόλο στην ανακάλυψη της Ελλάδας από ξένους συγγραφείς, όπως ο Henry Miller, ο Lawrence Durrel, ο Stephen Spender ή ο Christopher Isherwood. […] Και τη δεκαετία του 1950 θα συνεχιστεί η μυθολογία του Αιγαίου […]. Το εύκρατο, φωτεινό και ήμερο αιγαιοπελαγίτικο τοπίο, που λειτουργεί αρχετυπικά για πεζογράφους και ποιητές της δεκαετίας του 1930, αντιπαρατίθεται στο άγονο τοπίο των νησιών της εξορίας ή το καταθλιπτικό μικροαστικό τοπίο της ελληνικής ενδοχώρας των μεταπολεμικών ποιητών και πεζογράφων. Οι αντιθέσεις του ευτοπικά αισθητικού με το ιστορικό Αιγαίο της εξορίας, της νησιωτικής ευδαιμονίας με τη σκληρή ενδοχώρα ή τις κλεισώρειες των πολέμων, συνοψίζουν εμβληματικά και μεταφορικά την αντίθεση της μεσοπολεμικής με την μεταπολεμική λογοτεχνία. Το Αιγαίο ανάγεται σε πεδίο αντιπαλότητας της αισθητικής επινόησης και του ιστορικού βιώματος, σε χώρο αντιπαράθεσης των γενεών, σε σύμβολο και αντι-σύμβολο των μυθολογιών τους.

Τζιόβας 2011, 392-393

Στο πλαίσιο της μυθοποίησης του Αιγαίου γράφονται για τη Σαντορίνη τη δεκαετία του 1930 τρία ποιήματα. Το πρώτο με τίτλο «Σαντορίνη» του Νικόλαου Κάλας το 1932 (Κάλας 1998), του Γιώργου Σεφέρη επίσης με τίτλο «Σαντορίνη» το 1936 (Σεφέρης 1998) και του Οδυσσέα Ελύτη με τίτλο «Ωδή στη Σαντορίνη» το 1938 (Ελύτης 2015). Τα δύο πρώτα μοιάζουν να έχουν περισσότερα κοινά, από ό,τι το τρίτο που είναι σαφώς ένας νέος μύθος (Ιωακειμίδου 2014, 85). Και τα τρία, ωστόσο, συμβάλλουν στη μυθοποίηση της Σαντορίνης με διαφορετικό τρόπο το καθένα. Η Σαντορίνη σε αυτό το πλαίσιο, χωρίς να παύει να έχει γεωγραφικό στίγμα ή ιδιαιτερότητες, όπως π.χ. το ηφαίστειο, το κόκκινο χώμα κτλ., αποκτά μυθικές διαστάσεις, καθίσταται δηλαδή στο πλαίσιο της μυθολογίας του Αιγαίου ένας ακόμα μύθος.

Λογοτεχνικά κείμενα
Κριτικά κείμενα