Το ποίημα του Άρη Αλεξάνδρου με τον, εύγλωττα κινηματογραφικό, τίτλο «Μοντάζ» (1959) δεν έχει καμία ρητή αναφορά στο σινεμά, αλλά δομείται, όπως και το κινηματογραφικό μοντάζ, με τη διαδοχή αριθμημένων εικόνων-πλάνων ή και σκηνών και, συνεπώς, λειτουργεί ως σενάριο μιας ταινίας μικρού μήκους, προκειμένου να εκφράσει με έναν δραστικά παραστατικό τρόπο την ιστορική μνήμη του δευτέρου παγκοσμίου πολέμου: δύο άνθρωποι σε ένα στρατόπεδο εξόντωσης.
1. Μες στο μισοσκόταδο ένας άνθρωπος γυμνός και σκελετωμένος βγαίνει λ.χ. απ’ το Μπούχενβαλντ. (Στρατόπεδα υπάρχουν παντού) 2. Περπατάει με τρεμάμενα πόδια στηριγμένος σε δεκανίκια. 3. Ένας άλλος απ’ την αντίθετη κατεύθυνση που του μοιάζει όσο μοιάζουν δυο μελλοθάνατοι προχωράει καταπάνω του. 4. Σταματούν και κοιτάζονται στα μάτια. 5. Ο δεύτερος δίνει δυο κλωτσιές στα δεκανίκια του πρώτου και λέει: «Περπάτα». 6. Ο πρώτος κάνει ένα βήμα και το δεξί του γόνατο λυγίζει. 7. Κάνει κι άλλο και λυγίζει το αριστερό. 8. Πέφτει στις παλάμες του. 9. Ο δεύτερος σκύβει λίγο από πάνω του και λέει: «Είσαι λεύτερος. Ανορθώσου». 10. Ο πρώτος ανασηκώνει το δεξί του χέρι και λέει: «Βόηθα με». 11. Ο δεύτερος κάνει ένα βήμα πίσω. Λέει: «Μοναχός σου». 12. Ο πρώτος φέρνει το δεξί του χέρι κάτω απ’ την αριστερή του αμασχάλη. 13. Σφίγγοντας τα δόντια τραβάει το κορμί του προς τα πάνω και ανασηκώνεται ως την όρθια στάση. 14. Ορθός, βρίσκεται σχεδόν κολλητά στον δεύτερο. Με τα δάχτυλα του δεξιού χεριού κάτω απ’ την αμασχάλη, μοιάζει να κρατάει την καρδιά του. Λέει: «Μπορείς να φύγεις». 15. Ένα δυνατό φως πέφτει στην πλάτη του. 16. Ταυτόχρονα πέφτει ανάσκελα ο δεύτερος και λιώνει μέσα στον ίσκιο του πρώτου.
Άρης Αλεξάνδρου, Ποιήματα (1941-1974), Εκδόσεις Καστανιώτη, Αθήνα 1981, σ. 85 (από τη συλλογή Ευθύτης οδών, 1959).
