Το ποίημα του Ιωάννη Καρασούτσα «Η παντεχνία του ανθρώπου», που περιλαμβάνεται στη συλλογή Η Βάρβιτος (1860), ασχολείται με τις τεχνολογικές εφευρέσεις του 19ου αιώνα, από το φωταέριο και τον σιδηρόδρομο, μέχρι τον τηλέγραφο, απαριθμώντας ανάμεσά τους και τη φωτογραφία. Η τελευταία αντιμετωπίζεται ως γραφή του φωτός που πραγματοποιείται χωρίς την ανθρώπινη μεσολάβηση. Η άποψη αυτή απηχεί μια διαδεδομένη αντίληψη της εποχής. Είναι πιθανώς το πρώτο ελληνικό λογοτεχνικό κείμενο που αναφέρεται στη φωτογραφία.
[...]
Προς τον αστροφεγγή αιθέρα Η μυριόφωτος εσπέρα Των πόλεών του αμιλλάται. Τοιούτον έχει αεί ρέον Φως κρουνηδόν, ήλιον νέον Κ’ ημέραν ν’ αντιμηχανάται.
Ω αγχινοίας πολυτρόπου! Ζωγράφος αντί του ανθρώπου Ο ήλιος εις πινακίδα Εν ακαρεί στιγμής εικόνα Με χρυσήν γράφει λαμπηδόνα Ως με θεότευκτον γραφίδα.
Διά φαρμάκων λαθιπόνων Των δριμυτάτων αλγηδόνων Την αίσθησιν κατακοιμίζει. Το Διός πυρ τα πάντα φλέγει· Αλλά των οίκων του η στέγη Ως ύδωρ το διοχετίζει.
Εις τον πυθμένα της αβύσσου Περιπατεί, παρών εξίσου Κ’ εις των νεφών τας ακρωρείας. Πού θέλει φθάσει τις εξεύρει; Τα πάντα εύρεν ή θα εύρη, Τα πάντα, πλην της ευτυχίας!
Ιωάννης Καρασούτσας, Η Βάρβιτος, Τύποις Π. Σούτσα και Α. Κτενά, Αθήνα 1860, σ. 10-11.
