Η πρόταση έκδοσης της παρτιτούρας του συμφωνικού έργου από τον ιταλικό εκδοτικό οίκο De Santis το Γενάρη του 1953 —δύο χρόνια ήδη από την ολοκλήρωση της Πρώτης Συμφωνίας και την πρώτη παγκόσμια εκτέλεσή της— «αναγκάζει» τον Χρήστου να ενημερώσει τον Eliot για τη μελοποίηση, κάτι που δεν είχε κάνει νωρίτερα κατά πάσα πιθανότητα, και να ζητήσει την άδειά του για την εκτύπωση των στίχων του ποιήματος πάνω στις νότες. Ο Eliot απαντά θετικά, διατηρώντας όμως έναν επιφυλακτικό και απόμακρο τόνο στη σύντομη επιστολή του. Κάπου εδώ εισέρχεται και το μυστηριακό —και μυστηριώδες— στοιχείο που χαρακτηρίζει την επιστολογραφία των δύο ανδρών, αλλά και την ίδια την τύχη των επιστολών αυτών.

 

1.

5 Φεβρουαρίου 1953

Γ. Χρήστον [sic] Ξενώνας Quattro [Casale di Quattro] Via Appia Antria 187, Ρώμη, Ιταλία.

Αγαπητέ Κύριε,

Έλαβα τη χωρίς ημερομηνία επιστολή σας, με την οποία ζητάτε άδεια για την έκδοση των στίχων του ποιήματός μου «Eyes that Last I Saw in Tears», μαζί με τη μουσική την οποία έχετε συνθέσει για το ποίημα. Δεν προτίθεμαι να αρνηθώ τη συγκατάθεσή μου, ειδικά σε σχέση με οτιδήποτε γίνεται με τη φροντίδα της Μουσικής Ακαδημίας Chigiana [Accademia Musicale Chigiana], αλλά τα πνευματικά δικαιώματα ανήκουν στον εκδοτικό οίκο Faber & Faber, και προτού δώσουν την έγκρισή τους, θα επιθυμούσαν να γνωρίζουν πού και ποιοι εκδότες πρόκειται να κυκλοφορήσουν το μουσικό έργο.

Δικός σας, T. S. Eliot

 

4.

12 Αυγούστου 1959

Κον Γιάννη Χρήστου, Χίος, Ελλάδα.

Αγαπητέ Κύριε,

Σας γράφω προς απάντηση των δύο επιστολών σας της 9ης Αυγούστου, συμπεριλαμβάνομένης και αυτής προς τον κ. Eliot.

Ατυχώς, δεν ζητήσατε την άδεια του κ. Eliot για να μελοποιήσετε τα ποιήματα προτού ουσιαστικά ολοκληρώσετε το έργο, καθώς δεν είναι πάντα σύμφωνος ότι κάθε ποίημα μπορεί να μελοποιηθεί. Στην περίπτωση των έξι τραγουδιών που αναφέρετε, δεν μπορεί να δώσει την άδειά του σχετικά με το «Death by Water» (μέρος IV της συλλογής The Waste Land). Παρ’ όλα αυτά, θα ήταν πρόθυμος κάτω από τις συγκεκριμένες συνθήκες να συμφωνήσει στη μελοποίηση των υπολοίπων πέντε ποιημάτων, με την προϋπόθεση ότι μπορούν να γίνουν ικανοποιητικοί διακανονισμοί σχετικά με την έκδοση.

[...]

Αληθινά δικός σας, Peter F. du Sautoy

 

5.

Χίος, Ελλάδα. 18 Αυγούστου 1959

Κον Peter F. du Sautoy Faber & Faber Ltd., 24 Russell Square, Λονδίνο, Αγγλία.

Αγαπητέ Κύριε,

Σας ευχαριστώ για την πολύ ευγενική σας απάντηση της 12ης Αυγούστου. [...]

Συμπερασματικά, θα ήθελα να σας δηλώσω και πάλι πόσο λυπάμαι για όλο αυτό που συνέβη. Είναι απαραίτητο να γίνει κατανοητό πως συγκεκριμένα η μελοποίηση του «Death by Water» αποτελεί ένα ζωτικό και αναπόσπαστο μέρος της σύνθεσης και μπορώ μόνο να ελπίζω ότι ο κ. Eliot, καθώς και εσείς, θα με συγχωρήσετε για την εκτέλεση και θα επιτρέψετε να εκδοθεί η σύνθεση ολοκληρωμένα.

Θα γράψω στην Impero-Verlag αμέσως μόλις έχω την απάντησή σας.

Πραγματικά δικός σας, Γιάννης Χρήστου

 

6.

9 Σεπτεμβρίου 1959

Κον Γιάννη Χρήστου, Χίος, Ελλάδα.

Αγαπητέ Κύριε,

Σας ευχαριστώ για το γράμμα της 18ης Αυγούστου, το οποίο έδειξα επίσης στον κ. Eliot. Είχε λησμονήσει τις συνθήκες της προηγούμενης αλληλογραφίας σας, και εγώ δεν ήμουν επίσης ενήμερος, και γι’ αυτό – κάτω από αυτή την περίσταση – ο κ. Eliot αισθάνεται πως πρέπει να παραμερίσει την άρνησή του και να συμφωνήσει με αυτό που προτείνατε.

Ενδεχομένως να είχατε την καλοσύνη να ζητήσετε από τους εκδότες σας να έρθουν σε επαφή μαζί μας αναφορικά με ένα συμβόλαιο που θα καλύπτει την έκδοση. Ο κ. Eliot είναι μέλος της Εταιρείας Δικαιωμάτων Εκτέλεσης, γι’ αυτό φαντάζομαι πως τα δικαιώματα εκτέλεσης θα φροντιστούν αυτόματα.

Ελπίζω ότι αυτοί οι διακανονισμοί πλέον θα λειτουργήσουν ικανοποιητικά και λυπάμαι για την ταλαιπωρία σας.

Αληθινά δικός σας, Peter F. du Sautoy

Κωστής Ζουλιάτης, «Γιάννης Χρήστου – T.S. Eliot – Peter du Sautoy: Επτά επιστολές για τα έξι τραγούδια», περ. Μουσικός Ελληνομνήμων , τχ. 5 (2010) 18, 20, 23, 24-25 & 26.