Μητρόπουλος & Καβάφης

Μεράκου Στεφανία, Μητρόπουλος Δημήτρης

Στο συνθετικό έργο του διάσημου μαέστρου Δημήτρη Μητρόπουλου ξεχωριστή θέση κατέχουν οι μελοποιήσεις ποιημάτων του Κ.Π. Καβάφη (10 Inventions) και του Άγγελου Σικελιανού. Δύο γράμματα του Μητρόπουλου προς τον Καβάφη μάς δίνουν στοιχεία για τις ίδιες τις συνθέσεις και μαρτυρούν την εκτίμηση που έτρεφε ο νεαρός συνθέτης προς τον αλεξανδρινό ποιητή.

[...]

Όπως αναφέρει ο ίδιος ο Μητρόπουλος, ένα χρόνο πριν στείλει την πρώτη επιστολή, με ημερομηνία 15 Ιουλίου 1926, συνέθεσε δεκατέσσερα τραγούδια πάνω σε ποίηση Κωνσταντίνου Καβάφη. Ποιήματα ερωτικά, τολμηρά, ρεαλιστικά, ελευθερωμένα από δεσμεύσεις και κοινωνικές προκαταλήψεις τα οποία προτρέπουν-εμπνέουν-οδηγούν τον Μητρόπουλο σε συνθετικούς νεωτερισμούς.

Το χειρόγραφο φυλάσσεται στη Γεννάδειο Βιβλιοθήκη και περιέχει δεκατέσσερα τραγούδια που συνέθεσε το 1925-26 […].

Ο Μητρόπουλος, ο πρώτος Έλληνας συνθέτης που μελοποίησε στίχους του Κωνσταντίνου Καβάφη, είχε επίγνωση του πόσο τολμηρός είναι στην επιλογή των στίχων αυτών. [...]

Απάντηση του K. Π. Καβάφη στον Μητρόπουλο δεν βρέθηκε στα κατάλοιπα του συνθέτη στη Γεννάδειο Βιβλιοθήκη (δεν υπάρχει αλληλογραφία από το 1919 έως το 1932) αλλά ούτε και σχετική πληροφορία στα κατάλοιπα του Καβάφη. [...]

Δεν είναι όμως μόνο οι στίχοι τολμηροί σε αυτά τα τραγούδια. Η μουσική έχει έντονα σύγχρονο χαρακτήρα διατηρώντας διαφανή τα βασικά στοιχεία πολυφωνίας. [...]. Δυστυχώς οι κριτικές σε δημοσιεύματα του τύπου μετά την πρώτη δημόσια εκτέλεση του έργου στην Αθήνα (στις 6 Ιουνίου 1927 με την Πόπη Σερτσίου και τον Μητρόπουλο στο πιάνο) δεν συμφωνεί με αυτή των φίλων του Μητρόπουλου, οι οποίοι το είχαν πρωτοακούσει. [...]

 

1η Επιστολή

Αθήναι Πέμπτη 15 Ιουλίου 1926

Θαυμαστέ μου Κύριε Καβάφη!

Λαβαίνω το θάρρος να σας γράψω, αν και δεν με γνωρίζετε, γιατί έχω τόσες καλές πληροφορίες για τη μεγάλη καλωσύνη, απλότητα και καταδεκτικότητα που δείχνετε προς τους νέους καλλιτέχνας που ατενίζουν σε σας με θαυμασμό! Προ ενός ήδη χρόνου έγραψα μουσική απάνω σε 14 τραγούδια σας και επειδή είχαν πολλή επιτυχία εδώ εις την audition που έκαμα θά 'θελα πολύ να τα τυπώσω τώρα, και ήθελα εν πρώτοις την άδειάν σας, και Δεύτερον ει δυνατόν να μου στείλετε μεταφρασμένα αυτά τα ίδια τραγούδια στη Γαλλική, ή ακόμη και στην Αγγλική, γιατί έτσι θα μπορούσα να τα χρησιμοποιήσω και στο Παρίσι που σκοπεύω να πάω. [...] Έστε βέβαιος ότι η Μουσική μου είναι τόσο σύγχρονη όσο και η ατμόσφαιρα η καινούργια που αναδίνουν τα τραγούδια σας. Ο Κύριος Αντώνιος Μπενάκης τα ήκουσεν και μπορεί να σας πη ο ίδιος την εντύπωσίν του. Ελπίζω ότι θα μου δοθεί ευκαιρία να κατέβω στην Αλεξάνδρεια με την Δα Ανδρεάδου για να τα τραγουδήση σε μια συναυλία μου. [...]

Ελπίζω θαυμαστέ και φίλτατε Κύριε να έχω μια απάντησιν ευνοϊκή στην παράκλησή μου, και σας φιλώ με άπειρο θαυμασμό και σεβασμό το χέρι!

Δ. Μητρόπουλος Οικία Νεγρεπόντη οδός Όθωνος 12 Αθήναις

 

2η Επιστολή

Αθήναι Rue Othon 12/16 Αυγούστου 1926

Φίλτατε Κύριε Καβάφη!

Σας ευχαριστώ απείρως για τις μεταφράσεις των ποιημάτων σας τας οποίας έλαβα. Δεν μου γράφετε όμως για τις υπόλοιπες τρεις: Επήγα – Μακρυά – και Διπλανό Τραπέζι. [...] Λοιπόν και πάλιν σας υπερευχαριστώ για την προθυμία σας και σε λίγο θα σας στείλω δοκίμια μεταφράσεως των υπολοίπων τριών ποιημάτων.

Δικός σας.

Δ. Μητρόπουλος

Στεφανία Μεράκου, «Αλληλογραφία Δημήτρη Μητρόπουλου – Κωνσταντίνου Καβάφη», περ. Μουσικός λόγος, τόμ. Α΄, τχ. 2 (2000) 143-152 (χωρίς τις υποσημειώσεις και με μικρές ορθογραφικές διορθώσεις). Αναδημοσιεύεται και εδώ .

Λογοτεχνικά κείμενα
Κριτικά κείμενα