Στην είδηση του ξαφνικού θανάτου της μουσικοκριτικού Λουκίας Φωτοπούλου το 1939, ο Κλέων Παράσχος έγραψε στη Νέα Εστία για την «περήφανη, αριστοκρατική, γενναία Υδραία» κάνοντας ιδιαίτερη μνεία στην ομιλία που είχε δώσει το 1931 στον «Παρνασσό» για τον Debussy, καθώς και για τις «οργανικές συγγένειες που είχε με το γαλλικό πνεύμα». Η Φωτοπούλου συνδέθηκε με τον Γιώργο Σεφέρη (σε αυτή απευθύνονται τα γράμματα που περιλαμβάνονται στις Μέρες Β΄) και με τον Νίκο Εγγονόπουλο.
«Prens l’éloquence et tords-lui le cou», δίδασκε ο Verlaine. Κι’ ο Debussy λέει για τη μουσική: «άσκοπες οι ατέλειωτες μουσικές φράσεις, το ρυθμικό και μελωδικό φόρτωμα, οι κρατημένες αρμονίες, η βαγνερική μεταφυσική. Όταν τα μέσα της εκφράσεως είνε διαλεγμένα, ζυγισμένα, μπορούν να περιοριστούν στο ελάχιστον, χωρίς επίμονες επαναλήψεις κι’ εκτεταμένες αναλύσεις, και τότε ένα τίποτα, ένα απλό accord, ένας ελαφρός τονισμός εκεί που πρέπει, παίρνουν μια βαρύτητα αφάνταστη και υποβάλλουν ένα ολόκληρο κόσμο αισθημάτων».
Η μια τέχνη δανείζεται από την άλλη. Η μια τέχνη συμπληρώνει την άλλη. «Τ’ αρώματα, τα χρώματα κι’ οι ήχοι ανταποκρίνονται». Ο στίχος αυτός του Baudelaire είχε βασανίσει εκείνη την εποχή όλους τους καλλιτέχνες που προσπαθούσαν να πλουτίσουν τα εκφραστικά τους μέσα. Έτσι βλέπομε τον Verlaine να γυρεύη «μουσική πριν απ’ όλα», τον Mallarmé ν’ αγωνίζεται όλη του τη ζωή να διατυπώσει μια νέα ποιητική παρακολουθώντας τις συναυλίες, και τέλος τον Debussy να ζητάη να δώση στον ήχο τα χρώματα μιας πλούσιας παλέττας. Αλλά από μιαν άλλη άποψη η ανάμιξη αυτών των τεχνών είχε ένα σημαντικό αποτέλεσμα: βοήθησε την κάθε τέχνη να βρη τον εαυτό της. Θά ’λεγε κανείς πως ο κάθε καλλιτέχνης γυρεύοντας ανταποκρίσεις της τέχνης του σε μιαν άλλη τέχνη, κατώρθωσε να ξεκαθαρίση τα στοιχεία που του ανήκαν αποκλειστικά.
[…] Αντίθετα από το βαγνερικό σύστημα του αδιαίρετου μουσικού όγκου, το έργο του Debussy αποτελείται από πολλές μουσικές εικόνες, που η κάθε μια απ’ αυτές ανταποκρίνεται σε μια φευγαλέα στιγμή της ψυχής. Στο σύστημα αυτό της συνθέσεως ο Debussy έχει σχέση με τον Moussorgsky, χωρίς βέβαια το πρωτόγονο εκείνο του ρώσσου συνθέτη. Και, για να τελειώνωμε με το έργο αυτό, η ορχήστρα είνε ξαλαφρωμένη σε ήχο, περιωρισμένη σε όργανα και διηρημένη μ’ ένα πνεύμα οικονομίας και ισορροπίας πρωτοφανές στο είδος του.
[…]
Ο Debussy με τα τελευταία του έργα είνε κλασσικός με τη φαρδειά έννοια της λέξεως, έξω από περιορισμούς σχολών και εποχών. Είνε ώριμος, συγκρατημένος, τελειωτικός. Απλός και απόλυτα ισορροπημένος. Κι’ όταν στα τελευταία του έργα υπόγραφε: Claude-Achille Debussy, musicien français, είχε την βεβαιότητα πως το έργο του ήταν μια εκδήλωσις της ανώτερης μορφής του Γαλλικού πνεύματος.
Λουκία Φωτοπούλου, Μουσικές σελίδες, Ιππαλεκτρύων, Αθήναι 1939, σ. 18-19, 25 & 31-32.
