Δεν σας μίλησα για τους αρχαίους. Δεν θέλησα να σας κουράσω. Ίσως πρέπει να προσθέσω μερικές λέξεις. Από τον 15ο αιώνα που έπεσε το Βυζάντιο, γίνονται ολοένα και περισσότερο κτήμα της ανθρωπότητας. Είναι τώρα ζυμωμένοι με ό,τι ονομάζουμε —συντομογραφικά— ευρωπαϊκό πολιτισμό. Χαιρόμαστε που τόσα έθνη συμβάλλουν στο να τους φέρουν πιο κοντά στη ζωή μας. Όσο για μας, μας μένουν, μολαταύτα, μερικά αναφαίρετα πράγματα. Όταν διαβάζω στον Όμηρο τις απλές λέξεις: «φάος ηελίοιο» —σήμερα το λέω: «φως του ήλιου»— νιώθω μια οικειότητα που συγγενεύει περισσότερο με μια συλλογική ψυχή παρά με μια προσπάθεια γνώσης. Είναι μια νότα, θα ’λεγα, που οι αρμονικές της απλώνονται πολύ μακριά· είναι μια αίσθηση πολύ αλλιώτικη από εκείνη που μπορεί να δώσει μια μετάφραση. Γιατί, τελοσπάντων, μιλούμε την ίδια γλώσσα — και το αίσθημα μιας γλώσσας ανήκει στα συναισθήματα όσο και στη γνώση. Μια γλώσσα αλλαγμένη, αν θέλετε, από μια εξέλιξη χιλιάδων ετών, μα ωστόσο πάντα πιστή στον εαυτό της. Έχει τα χνάρια από χειρονομίες και στάσεις που επαναλαμβάνονται επί αιώνες, ώς τις μέρες μας, και που κάποτε απλουστεύουν με τρόπο εκπληκτικό προβλήματα ερμηνείας που φαίνονται πολύ δύσκολα σε άλλους. Δεν θα πω πως είμαστε από το ίδιο αίμα, γιατί αποστρέφομαι τις φυλετικές θεωρίες — αλλά κατοικούμε πάντα την ίδια χώρα και κοιτάμε τα ίδια βουνά που τελειώνουν στη θάλασσα. Ίσως να μνημόνευσα τη λέξη «παράδοση», χωρίς να υπογραμμίσω τούτο το αυτονόητο: ότι παράδοση δεν σημαίνει συνήθεια. Αντίθετα, μας ενδιαφέρει για την ικανότητα που έχει να μπορεί να σπάει τη συνήθεια: έτσι αποδείχνει τη ζωντάνια της.

Γιώργος Σεφέρης, «Λίγα για τη νεότερη ελληνική παράδοση». Δοκιμές, τόμ. Γ΄, Ίκαρος, Αθήνα 1992, σ. 369-370. Η ομιλία δόθηκε στα γαλλικά, μτφρ. Γ.Π. Σαββίδης.