Κική Δημοπούλου
Πεζογραφήματα εξαιρετικής συντομίας αλλά και υψηλής έντασης, οι μικροαφηγήσεις γνωρίζουν μεγάλη ανάπτυξη τις τελευταίες δεκαετίες και συνιστούν, θα έλεγε κανείς, μια δεσπόζουσα τάση στον χώρο της πεζογραφικής λογοτεχνικής έκφρασης. Ηλεκτρονικά και έντυπα περιοδικά, ιστολόγια και ανθολογίες, διαγωνισμοί και σεμινάρια δημιουργικής γραφής, μελέτες και άρθρα, ημερίδες και συνέδρια αφιερώνονται συνεχώς στο νέο είδος μαρτυρώντας με εντυπωσιακό τρόπο την ευρεία και ποικίλη διάδοσή του στην παγκόσμια λογοτεχνία. Ο ρόλος του διαδικτύου και γενικότερα των σύγχρονων τεχνολογικών εξελίξεων φαίνεται πως επιδρά καθοριστικά στην εξέλιξη του είδους, καθώς επιτρέπει όχι μόνο την ταχύτερη διάδοσή του, αλλά και τον συνεχή πειραματισμό της γραφής του.
Η παρούσα ενότητα παρουσιάζει το είδος των μικροαφηγήσεων, εστιάζοντας στους όρους και τις συνθήκες ανάπτυξής του, στην πολυδαίδαλη και χαοτική ονομασία του, καθώς και στα δεκάδες υποείδη που το συγκροτούν. Παράλληλα, μέσα από την ανθολόγηση ενδεικτικών παραδειγμάτων από την ελληνική και την παγκόσμια λογοτεχνία, αλλά και τον εντοπισμό πολιτισμικών παραλλήλων από τον χώρο των πλαστικών τεχνών, της μουσικής, του θεάτρου και του κινηματογράφου, επιχειρείται η παρουσίαση των ποιοτικών χαρακτηριστικών των μικροαφηγήσεων, η ανάδειξη της πρωτεϊκής τους φύσης, καθώς και των κοινωνικών και πολιτισμικών προεκτάσεων, που τις καθιστούν ένα σύγχρονο πολιτισμικό φαινόμενο, το οποίο, όπως έχει υποστηριχθεί, καλεί τον σύγχρονο αναγνώστη να αναστοχαστεί πάνω στην έννοια και τα όρια της αφήγησης.
- Álvares, C. 2013. La microfiction comme métamorphose du conte. Éclatement narratif et transfictionnalité dans Petits Chaperons de José Luis Zárate. Carnets 5: 143-163.
- Bertiaume, L. 2006. La micronouvelle. Brèves literaires 74: 93-98.
- Davis, L. 1986. [Αναγνώστες που δεν γράφουν οι ίδιοι…]. Στο Sudden Fiction. American Short-Short Stories, επιμ. Robert Shapard & James Thomas. Layton, Utah: Gibbs M. Smith [μτφρ. στα ελληνικά: Έλενα Σταγκουράκη για το ιστολόγιο Ιστορίες Μπονζάι (2-5-2010) ].
- Gelz, A. 2010. Microfiction et roman dans la littérature française contemporaine. Revue Critique de Fixxion Française Contemporaine 1: 11-22. Αφιέρωμα με θέμα «Micro/Macro».
- Gilead, A. 2008. How Few Words Can the Shortest Story Have? Philosophy and Literature 32.1: 119-129.
- Guimarães, J.F.N. 2009. The Short-Short Story: The Problem of Literary Genre. 5th International Symposium on Genre Studies. Βραζιλία: Universidade de Caxias do Sul.
- ――. 2012. The Short-Short Story: A New Literary Genre. Houston: Strategic Book Publishing.
- Howe, I. 1983. Introduction. Στο Short Shorts: An Anthology of the Shortest Stories, επιμ. Irving Howe & Ilana Wiener Howe, ix-xv. Νέα Υόρκη: Bantam. Μετάφρασή του διατίθεται εδώ .
- Howitt-Dring, H. 2011. Making micro meanings: reading and writing microfiction. Short Fiction in Theory and Practice. 1.1: 47-58.
- Mose, G. 2004. Danish Short Shorts in the 1990s and the Jena-Romantic Fragments. Στο The Art of Brevity. Excursions in Short Fiction Theory and Analysis, επιμ. Per Winther, Jacob Lothe & Hans H. Skei, 81-95 Κολούμπια, Νότια Καρολίνα: The University of South Carolina Press.
- Nelles, W. 2012. Microfiction: What Makes a Very Short Story Very Short? Narrative 20.1: 87-104.
- Peters, C. 2008. Minificción: A Narratological Investigation. Αδημοσίευτη διδακτορική διατριβή, Universität Wien.
- Rueda, A. επιμ. 2017. Minificción y nanofilología: Latitudes de la hiperbrevedad. Madrid/Frankfurt a.M.: Iberoamericana/Vervuert.
- Shapard, R. 1986. Introduction. Στο Sudden Fiction. American Short-Short Stories, επιμ. Robert Shapard & James Thomas, xiii-xvi. Layton, Utah: Gibbs M. Smith.
- ――. 2012. The Remarkable Reinvention of Very Short Fiction. Sudden, Flash, Nano, Short-Short, Micro, Minificción…. World Literature Today 86.5 .
- Thomas, J. & R. Shapard 2006. [Τα υπερμικρά διηγήματα βρίσκονται παντού τώρα…]. Στο Flash Fiction Forward, Νέα Υόρκη & Λονδίνο: W.W. Norton & Company [μτφρ. στα ελληνικά: Βασίλης Μανουσάκης για το ιστολόγιο Ιστορίες Μπονζάι (6-4-2010) ].
- Zavala, L. 2000. Seis problemas para la minificción, un género del tercer milenio: Brevedad, Diversidad, Complicidad, Fractalidad, Fugacidad, Virtualidad. El Cuento en Red 1: 50-60.
- ――. 2004. Cartografías del cuento y la minificción. Σεβίλλη: Editorial Renacimiento.
- Αθανασόπουλος, Β. 2009. Για μια ασκητική της αφήγησης: Ο αφηγηματικός μινιμαλισμός και το διήγημα. Στο Το διήγημα στην ελληνική και στις ξένες λογοτεχνίες. Θεωρία – γραφή – πρόσληψη, επιμ. Ελένη Πολίτου Μαρμαρινού & Σοφία Ντενίση, 150-163. Αθήνα: Gutenberg.
- Καλβίνο, Ί. 1995. Ταχύτητα. Στο Έξι προτάσεις για την επόμενη χιλιετία. Αμερικανικά μαθήματα, εισαγ.-μτφρ.-επίμ. Μαρία Σπυριδοπούλου, 65-94. Αθήνα: Αλεξάνδρεια.
- Παλαιολόγος, Κ. 2012. Ισπανόφωνο μικροδιήγημα: Η γοητεία της αφαίρεσης. Στο Mini71cuentos. Ανθολογία ισπανόφωνου διηγήματος, δίγλωσση έκδοση, επιλ.-εισαγ.-μτφρ. επιμ. Κωνσταντίνος Παλαιολόγος, 11-44. Αθήνα: Εκδόσεις Μιχάλη Σιδέρη.
- Πατίλης, Γ. 2011. Ιστορίες Μπονζάι. Σκέψεις για το σύγχρονο διήγημα και τις ρίζες του. Πλανόδιον 51: 617-620.
- Τζιόβας, Δ. 1993. Μεταμοντερνισμός, μικροαφήγηση και το νόημα της ιστορίας. Στο Το παλίμψηστο της ελληνικής αφήγησης. Από την αφηγηματολογία στη διαλογικότητα, 244-275. Αθήνα: Εκδόσεις Οδυσσέας.
- Χριστοδούλου, Δ.Ι. 2013. Η μικρομυθοπλασία (microfiction, flash fiction, minificción) ως πολιτισμικό φαινόμενο: μελέτη για ένα νέο διεθνές κι εθνικό είδος λόγου. Αδημοσίευτη μεταπτυχιακή εργασία, Τμήμα Επικοινωνίας, Μέσων και Πολιτισμού Παντείου Πανεπιστημίου.
