Οι μικροαφηγήσεις ως είδος

Μεγάλη είναι η συζήτηση γύρω από τον ειδολογικό χαρακτήρα των μικροαφηγήσεων. Πρέπει να αντιμετωπίζονται ως σύντομες απλώς εκδοχές ενός τυπικού διηγήματος (short story) ή πρόκειται στην πραγματικότητα για ένα νέο, αυτόνομο, λογοτεχνικό είδος (genre), το «τέταρτο», κατά σειρά, μετά το μυθιστόρημα, τη νουβέλα και το διήγημα, όπως δηλώνεται στον τίτλο μιας πρόσφατης ισπανόφωνης ανθολογίας (Andres-Suárez 2012); Από την άλλη, δεν είναι λίγες οι φορές που οι μικροαφηγήσεις συγχέονται με άλλα λογοτεχνικά είδη (λ.χ. τα πεζόμορφα ποιήματα), ενώ αρκετά συχνά τους αποδίδονται χαρακτηριστικά που προσιδιάζουν στην ποίηση, ακόμα και σε ό,τι αφορά τον τρόπο με τον οποίο θα πρέπει να τις διαβάζει ο αναγνώστης, όπως φανερώνει η ακόλουθη προτροπή της αμερικανίδας συγγραφέα Grace Paley:

Ένα διήγημα βρίσκεται πιο κοντά στο ποίημα παρά σε ένα μυθιστόρημα (το έχω πει ένα εκατομμύριο φορές) και όταν είναι πάρα πολύ σύντομο —1,5, 2,5 σελίδες— πρέπει να διαβάζεται σαν ποίημα. Δηλαδή αργά. Οι αναγνώστες που τους αρέσει να προσπερνούν περιγραφές ή αφηγήσεις δεν μπορούν να το κάνουν σε μια τρισέλιδη ιστορία.

Thomas & Shapard 2006

Παρακάμπτοντας, ωστόσο, τις επιμέρους διαφωνίες αναφορικά με τον ακριβή τους ειδολογικό προσδιορισμό, οι περισσότεροι κριτικοί συντείνουν στην άποψη πως οι μικροαφηγήσεις χαρακτηρίζονται από μιαν ιδιάζουσα υβριδικότητα που καθιστά δύσκολη την περιγραφή των χαρακτηριστικών γνωρισμάτων τους. Ως είδος εν εξελίξει, τα μικρά πεζά κινούνται στο όριο των λογοτεχνικών ειδών ενσωματώνοντας στη μινιμαλιστική τους φόρμα τρόπους και εκφραστικά μέσα από διάφορα είδη και ποικίλους λόγους (την ποίηση, το θέατρο, τον κινηματογράφο, τις εικαστικές τέχνες, τη μουσική, τον δημοσιογραφικό λόγο κ.ά.). Συνεπώς, οι μικροαφηγήσεις θα πρέπει να νοούνται κυρίως ως

ένας χώρος χωρίς μία μονάχα ταυτότητα, αλλά με χαρακτηριστικά και ίχνη από διακριτές πηγές.

Guimarães 2012, 30

Πρόκειται, όπως εξίσου εύστοχα έχει παρατηρηθεί, για ένα «παράδοξο στη λογοτεχνία» (Howitt-Dring 2011, 57), για ένα είδος που αντιστέκεται σθεναρά και επίμονα στον ορισμό του και το οποίο αυτοπροσδιορίζεται συνεχώς υπακούοντας κάθε φορά σε διαφορετικούς κανόνες.

Λογοτεχνικά κείμενα
Κριτικά κείμενα