Το πρόσφατο αφιέρωμα του περιοδικού Ποιητική στο θέμα «Ποίηση και φιλοσοφία», με κείμενα ελλήνων και ξένων φιλοσόφων, επαναφέρει στην ελληνική πνευματική επικαιρότητα τη λεγόμενη «διαμάχη φιλοσοφίας και ποίησης»· ένα ζήτημα αρχαίο τόσο, ώστε ήδη ο Πλάτων να το περιγράφει ως παλαιό, αφού εμφανίζεται με τον Ησίοδο και με ορισμένους Προσωκρατικούς. Με τους οποίους συντάσσεται ο Πλάτων στην Πολιτεία αμφισβητώντας τη γνωστική ικανότητα της ποίησης και επικρίνοντας τους ποιητές για ψευδολογία. Εκτοτε η «διαμάχη» αποτελεί ένα κατά καιρούς αναζωπυρούμενο ζήτημα της ιστορίας της λογοτεχνίας και της φιλοσοφίας. [...]

Το πλέον ενδιαφέρον από τα ξένα κείμενα, το «Ποίηση και γνώση» του Ρέιμοντ Γκόις, συνεχίζει μαχητικά, αν και κάπως στενόκαρδα, τη «διαμάχη», χαρακτηρίζοντας την ποιητική πρόσληψη της πραγματικότητας αποκλειστικά συναισθηματική και εναποθέτοντας τη δυνατότητα γνωστικής προσέγγισης του κόσμου μόνο στη φιλοσοφία και στην επιστήμη. Τα κείμενα της Ινγκεμπορ Μπάχμαν («Το συγγραφικό εγώ») και του Χανς-Γκέοργκ Γκάνταμερ («Ποίηση και στίξη») περιφερειακή θέση έχουν στο θέμα, ενώ η δεδηλωμένη προσπάθεια του Μπρούνο Κάνι («Ποίηση και φιλοσοφία»), φιλοσόφου-ποιητή όπως αυτοπροσδιορίζεται, να ποιητικοποιήσει τη νόηση με μια ποίηση που δεν ζητεί την έκφραση συναισθημάτων αλλά σκέψεων («ως ακριβέστερων μεταφορέων της κρυμμένης συγκίνησης») φανερώνει προβληματική αίσθηση της ποιητικής εμπειρίας.

Οι ποιητές δεν αισθάνονται αντίπαλοι με τους φιλοσόφους. Η όποια διαφωνία τους με αυτούς είναι αμυντικής φύσεως και αποβλέπει στην υπεράσπιση της βαθύτερα γνωστικής διάστασης της τέχνης τους. [...]

Η αμφισβήτηση από πολλούς φιλοσόφους της γνωστικής ικανότητας της ποίησης υπαγορεύεται από τη βεβαιότητά τους ότι η παραγωγή αισθητικής εμπειρίας, που αποτελεί την αναγκαία συνθήκη της ποίησης, υπονομεύει την αναζήτηση της αλήθειας, η οποία πιστεύουν πως θα μπορούσε να ανευρεθεί μόνο με την ορθολογική συγκρότηση της σκέψης. [...]

Στην εποχή μας η δύσθυμη διάθεση των φιλοσόφων προς την ποίηση εμφανίζεται υπό το ένδυμα της μεταμοντέρνας φιλοσοφίας της γλώσσας. Με το ένδυμα αυτό η διεκδίκηση υπεροχής της φιλοσοφίας τελείται μέσω της πλάγιας προσπάθειάς της να ιδιοποιηθεί και την αισθητική διάσταση της ποίησης. Αμφισβητώντας τη δυνατότητα της οργανικής μορφής στην ποιητική γλώσσα και υπάγοντας τον ποιητικό λόγο στη λειτουργία της μεταφορικότητας, την οποία θεωρεί ως το κύριο χαρακτηριστικό κάθε γλωσσικής διατύπωσης, ο μεταμοντέρνος φιλόσοφος αυτοϊκανοποιείται και ως υπερέχων ποιητής.

Νάσος Βαγενάς, «Φιλόσοφοι εναντίον ποιητών», εφ. Το Βήμα, 26 Ιουλ. 2015. Το πλήρες κείμενο διατίθεται εδώ .