Ο Λουτσιάνο Κάνφορα, γνωστός ιταλός κλασικιστής, έχει γράψει εξαιρετικές μελέτες για την Αρχαία Ελλάδα. Εδώ καταπιάνεται με το θέμα των βιβλιοθηκών και των βιβλιοφίλων. Το παράθεμα αναφέρεται, συγκεκριμένα, στη χαμένη βιβλιοθήκη της Αλεξάνδρειας.
[…]
Αν η αφετηρία ήταν —όπως θα έπρεπε να είναι— κάθε φορά οι αρχαίοι (για τη Δύση οι Έλληνες), ένα λήμμα, όπως για παράδειγμα, το λήμμα «Ναυτικά βιβλία» θα έπρεπε να αρχίζει με τα «βιβλία των πλοίων» της αλεξανδρινής περιόδου. Φυσικά πρόκειται για άλλο πράγμα σε σχέση με τα «ναυτικά βιβλία». Ήσαν ένα σημαντικό στοιχείο της πολιτικής για την αύξηση της βιβλιοθήκης της Αλεξάνδρειας. Από όλα τα πλοία που προσάραζαν στο λιμάνι της Αλεξάνδρειας ζητούσαν να τους επιτρέψουν να αντιγράψουν τα βιβλία που ενδεχομένως είχαν στο πλοίο. Αυτό είναι ένα δεδομένο από μόνο του ενδιαφέρον, γιατί σημαίνει ότι η συνήθεια να έχουν βιβλία στο πλοίο δεν ήταν καθόλου σπάνια. Εξάλλου, μια πρακτική αυτού του είδους είχε τότε ως αποτέλεσμα να συγκεντρωθούν στην Αλεξάνδρεια περισσότερα αντίτυπα από τα ίδια κείμενα αλλά διαφορετικής προέλευσης. Ένα θέμα, επομένως, αυτό των πλοίων, που απροσδόκητα σχετίζεται με την κριτική του κειμένου. Δεδομένου ότι η κριτική του κειμένου εδραιώθηκε στην Αλεξάνδρεια και στο ομηρικό κείμενο και μπροστά στη διαφορετικότητα που προσέφεραν τα τόσα ομηρικά αντίγραφα διαφορετικής προέλευσης.
Λουτσιάνο Κάνφορα, Εγχειρίδιο βιβλιοφιλίας ή η βιβλιοθήκη των αισχρών βιβλίων, μτφρ. Θ. Γιαλκέτσης, ΕΚΕΒΙ, Αθήνα (σειρά φυλλαδίων Φιλόβιβλον).
