Ο σοφός συγγραφέας Χόρχε Λουίς Μπόρχες σε μια διάλεξή του με θέμα «το βιβλίο» τόνιζε τη σημασία ενός υλικού μέσου στην ιστορία του ανθρώπινου πολιτισμού λέγοντας τα εξής:
Από όλα τα εργαλεία του ανθρώπου, το πιο εκπληκτικό είναι, χωρίς καμιά αμφιβολία, το βιβλίο. Τα άλλα είναι προεκτάσεις του κορμιού του. Το μικροσκόπιο και το τηλεσκόπιο είναι προεκτάσεις της όρασής του· το τηλέφωνο είναι προέκταση της φωνής του· έχουμε επίσης το αλέτρι και το σπαθί, προεκτάσεις του χεριού του. Το βιβλίο όμως είναι άλλο πράγμα: το βιβλίο είναι μια προέκταση της μνήμης του και της φαντασίας του.
Συμπληρώνοντας τον Μπόρχες θα μπορούσαμε στη «μνήμη» και στη «φαντασία» να προσθέσουμε και τη λέξη «σκέψη», για να καλύψουμε το ευρύτερο πεδίο της δραστικής παρουσίας του βιβλίου στην ιστορία. Κάτι τέτοιο είναι αναγκαίο, γιατί με το βιβλίο διακινήθηκαν τα έργα του ανθρώπου που εντάσσονται στην επιστήμη, στη λογοτεχνία, στην τέχνη, στη φιλοσοφία και στη θρησκεία, όχι ως απλά θεωρητικά κείμενα αλλά ως καίριες παρεμβάσεις τόσο στον ατομικό όσο και στον συλλογικό βίο.
Σήμερα, στην εποχή του διαδικτύου, της τηλεματικής, της τεχνητής νοημοσύνης, του ηλεκτρονικού λόγου, και στο περιβάλλον της παγκοσμιοποιημένης επικοινωνίας, το ερώτημα για το «μέλλον του βιβλίου» δεν εντάσσεται στις συλλήψεις της επιστημονικής φαντασίας αλλά στις προβλέψεις ενός πολιτισμού που αντιμετωπίζει την πρόκληση μιας ριζικής μετάλλαξης, η οποία θα συμπαρασύρει και τη μορφή του βιβλίου όπως τη γνωρίζαμε έως τώρα.
Είναι φανερό ότι το ερώτημα για το μέλλον του βιβλίου δεν είναι ένα τεχνικό αλλά ένα ουσιαστικό ερώτημα. Έχει να κάνει με την τελική έκβαση που θα έχει η αναμέτρηση της κοινωνίας που αναδύεται μετά τη ραγδαία επικράτηση των νέων μέσων επικοινωνίας και των νέων μηχανισμών ρύθμισης της οικονομίας (Δημηρούλης 2002), δηλαδή με την πολιτική κατάσταση που θα καθορίσει το μέλλον του πλανήτη. Ποια θα είναι η θέση του βιβλίου στον κόσμο που διαμορφώνεται ενώπιόν μας; Θα ήταν λάθος να υποτιμήσουμε το ερώτημα, γιατί έχει να κάνει με την ουσία του πολιτισμού, με αυτό που καθορίζει τον τρόπο που θα εννοήσουμε το «ανθρώπινο» στο μέλλον.
