Η αντίληψη για τη λογοτεχνία ως ένα παιχνίδι ψευδαίσθησης, παρόμοια με αυτήν που διατύπωσαν φιλόσοφοι όπως ο Kendall L. Walton, περιγράφεται σε αυτό το απόσπασμα από το αυτοβιογραφικό διήγημα του Kipling «Ένας νεαρούλης». Ο νεαρός Kipling, «περιφραγμένος» από τον πραγματικό κόσμο, δημιουργεί τον κόσμο του μυθιστορήματος Ροβινσώνας Κρούσος με τους ίδιους όρους που το κάνουν τα παιδιά στα μιμητικά παιχνίδια τους. Μικροαντικείμενα της καθημερινής ζωής γίνονται τα στηρίγματα (props) για την οικοδόμηση του μυθιστορηματικού σύμπαντος (προσθέτουν αληθοφάνεια και αποκτούν πολλαπλές σημάνσεις) και ο ίδιος ο Kipling αναλαμβάνει να παίξει έναν ρόλο μέσα σε αυτό το σύμπαν. Το μυθιστορηματικό αυτό σύμπαν γίνεται η «καθαυτού πραγματικότητα» και μόνον η οσμή των ντουλαπιών ανοίγει μια ρωγμή στην ψευδαίσθηση.
Όταν μου έστειλε ο πατέρας μου ένα Ροβινσώνα Κρούσο με χαλκογραφίες, καταπιάστηκα να κάνω μόνος μου εμπορικές συναλλαγές με αγρίους (τα μέρη του βιβλίου που περιγράφουν το ναυάγιο δεν κίνησαν ποτέ αρκετά το ενδιαφέρον μου) μέσα σ’ ένα μουχλιασμένο δωμάτιο του υπόγειου κι εκεί περνούσα τις ώρες της απομόνωσής μου. Τα εφόδιά μου ήταν ένα καύκαλο καρύδας περασμένο σ’ έναν κόκκινο σπάγκο, ένα τενεκεδένιο κουτί κι ένα σανίδι από κασέλα, που έκλεινε έξω τον υπόλοιπο κόσμο. Έτσι περιφραγμένος, το κάθε τι μέσ’ από το περίφραγμα ήταν η καθαυτού πραγματικότητα, ανάκατη όμως με μια οσμή υγρών ντουλαπιών. Αν έπεφτε το σανιδάκι, έπρεπε να ξαναρχίσω την ψευδαίσθηση απ’ αρχής. Από τότε ως τώρα έχω πληροφορηθεί από παιδιά που παίζουν συχνά ολομόναχα, πως αυτός ο κανόνας —το ξανάρχισμα σ’ ένα παιχνίδι με βάση την ψευδαίσθηση»— δεν είναι ασυνήθιστος. Η ψευδαίσθηση, καταλαβαίνετε, βρίσκεται μέσα στον κύκλο ή στο περίφραγμα όπου καταφεύγει κανείς.
R. Kipling, Το ωραιότερο διήγημα του κόσμου και έξι ινδικές ιστορίες, mτφρ. Κοσμάς Πολίτης, Άγρα, Αθήνα 1982, σ. 204.
