Το μέλλον του βιβλίου Ι

Είναι λάθος να ταυτίζεται το μέλλον του βιβλίου με το μέλλον της γραφής. Ακόμη και σε κοινωνίες που κυριαρχεί η ηλεκτρονική επικοινωνία, η γραφή μετασχηματίζεται ως προς τις μορφές εκφοράς της, χωρίς κάτι τέτοιο να οδηγεί υποχρεωτικά στη συρρίκνωση ή στον αφανισμό της. O κίνδυνος για τη γραφή δεν προέρχεται από τις εξελίξεις στην τεχνολογία. Αυτές μπορεί (σε κάποια μακρινή εποχή επιστημονικής φαντασίας) να υποβιβάσουν το παραδοσιακό βιβλίο αλλά όχι τη δυνατότητα της γραφής. O πραγματικός κίνδυνος είναι η επικράτηση της εικόνας στον επικοινωνιακό χώρο, επικράτηση που συνδέεται όχι με τον ίδιο τον λόγο της εικόνας ως εικόνας αλλά με συλλογικές μονομανίες και υστερίες, με την παγκοσμιοποίηση της αγοράς, με θεσμικούς αυτοματισμούς και με τη διαχείριση της πολιτικής και οικονομικής εξουσίας.

Το πρόβλημα δεν είναι το μέσο αλλά το θεσμικό πλαίσιο, οι μηχανισμοί ελέγχου, ο βαθμός εντροπίας του συστήματος, οι ασφαλιστικές δικλείδες, η διείσδυση παρασίτων. Το σπουδαιότερο από όλα: η έλευση ενός αναγνώστη ο οποίος δεν θα μπορεί πια να διαβάζει ή, ακριβέστερα, που θα προτιμά να διαβάζει (με) εικόνες. Υποστηρίζω, όμως, το βιβλίο και φροντίζω για το μέλλον του σημαίνει ότι μεριμνώ για τη γραφή. H μέριμνα για τη γραφή δεν είναι ποτέ ουδέτερη. Θέλοντας ή μη παίρνει πάντα θέση. Θέση που εμπλέκει το τρίδυμο: γραφή-κείμενο-ανάγνωση. Επομένως, το κρίσιμο ερώτημα σήμερα (και για το μέλλον) επιμένει: ποια είναι η θέση της γραφής απέναντι στις εξουσίες της εικόνας;

Λογοτεχνικά κείμενα
Κριτικά κείμενα