Μικροαφήγηση και μεταμοντερνισμός

Τζιόβας Δημήτρης

Στο απόσπασμα από παλαιότερο μελέτημα του Δημήτρη Τζιόβα για τη μεταμοντέρνα νεοελληνική πεζογραφία, ο μελετητής χρησιμοποιεί τον όρο μικρο-αφήγηση, ενταγμένο σαφώς στο πλαίσιο των αναζητήσεων του μεταμοντερνισμού , συνδέοντάς τον παράλληλα με τα πεζογραφήματα του Γιώργου Ιωάννου.

Σε αντιδιαστολή προς […] τις μετα-αφηγήσεις δημόσιας υφής και ιστορικο-αποκαλυπτικής πρόθεσης αναπτύσσεται, ιδίως από τα τέλη της δεκαετίας του 1950 και στις αρχές της δεκαετίας του ’60, μια αντίρροπη τάση προς τη μικρο-αφήγηση. […] τα κείμενα […] αυτά οδηγούν στην καθιέρωση ενός νέου όρου γι’ αυτές τις μικροαφηγήσεις: πεζογράφημα. Αν δεν κάνω λάθος, ο όρος πρωτοχρησιμοποιήθηκε από τον Γ. Ιωάννου για τη συλλογή του Για ένα Φιλότιμο (1964) και έκτοτε επιβλήθηκε. Εκτός όμως από τον Ιωάννου, που με τον εξομολογητικό τόνο των πεζογραφημάτων του ανήκει στην ιδιωτική παρά στη δημόσια μεριά της διάκρισης που πρότεινα στην αρχή, στην ίδια κατηγορία ανήκουν και άλλοι μικρο-πεζογράφοι της ίδιας εποχής (Ε. Χ. Γονατάς, Ν. Καχτίτσης, Ηλ. Παπαδημητρακόπουλος, Γ. Χειμωνάς, Μ. Χάκκας) με ροπές προς το φανταστικό, το παράλογο ή το τυχαίο. Οι μικρο-αφηγήσεις τους, πέρα από την εξομολογητική τους διάθεση, δεν φιλοδοξούν να αποκαλύψουν καμιά αλήθεια. Μοιάζουν περισσότερο με καθημερινά στιγμιότυπα (ίσως επηρεασμένοι από το γαλλικό νέο μυθιστόρημα) ή άσκοπες αφηγήσεις που ενίοτε οδηγούν σε ερωτήματα του τύπου: «Τώρα εγώ γιατί κάθομαι και τα γράφω όλα αυτά; Τυχαία μπορώ να πω, χωρίς να έχω την παραμικρή πρόθεση να αποτολμήσω ένα χρονικό του επαρχιακού μας τύπου» [Ηλίας Χ. Παπαδημητρακόπουλος, Ο Γενικός Αρχειοθέτης (1989)].

Δημήτρης Τζιόβας, «Μεταμοντερνισμός, μικρο-αφήγηση και το νόημα της ιστορίας». Το παλίμψηστο της ελληνικής αφήγησης. Από την αφηγηματολογία στη διαλογικότητα, Εκδόσεις Οδυσσέας, Αθήνα 1993, σ. 252.

Λογοτεχνικά κείμενα
Κριτικά κείμενα