Το ποίημα του W.H. Auden, γραμμένο το 1938, παραδοσιακά αντιστοιχίζεται προς τον πίνακα του Bruegel «Η πτώση του Ικάρου» (1558). Εδώ σε δύο ελληνικές μεταφράσεις, μία ανέκδοτη από τον Χάρη Βλαβιανό, δωρεά του ποιητή, και μία δημοσιευμένη στο περιοδικό Τα ποιητικά από τον Γιώργο Αλισάνογλου.
Ως προς τη δυστυχία δεν έσφαλαν ποτέ Οι Παλαιοί Δάσκαλοι: πόσο σωστά είχαν κατανοήσει Την ανθρώπινη διάστασή της· πώς καταφθάνει Ενώ κάποιος άλλος τρώει ή ανοίγει ένα παράθυρο ή περπατάει απλώς βαριεστημένα· Πώς, όταν οι γέροντες ευλαβικά, παθιασμένα προσμένουν Τη θαυμαστή γέννηση, θα υπάρχουν πάντοτε παιδιά Που δεν την θέλουνε και τόσο, και πατινάρουν Σε μια λιμνούλα στην άκρη του δάσους: Δεν ξέχασαν ποτέ Πως και το τρομερό μαρτύριο πρέπει να ολοκληρωθεί Κάπου, σε μια γωνιά, σε κάποιο ρυπαρό σημείο Όπου τα σκυλιά συνεχίζουν τη σκυλίσια ζωή τους και το άλογο του βασανιστή Ξύνει τα αθώα του καπούλια σ’ ένα δέντρο.
Στον Ίκαρο του Μπρέγκελ, για παράδειγμα: πώς καθετί γυρίζει ανέμελα Την πλάτη στην καταστροφή· ο γεωργός Μπορεί και ν’ άκουσε τον παφλασμό, την απελπισμένη κραυγή, Όμως για κείνον δεν ήταν και καμιά μεγάλη συμφορά· ο ήλιος φώτιζε Όπως όφειλε τα λευκά πόδια που χάνονταν στο πράσινο Νερό· και το ακριβό, κομψό καράβι που πρέπει να είδε κι αυτό Κάτι πρωτοφανές, ένα αγόρι να πέφτει από τον ουρανό, Έπρεπε κάπου να φτάσει και γαλήνιο συνέχισε το ταξίδι του.
μτφρ. Χάρης Βλαβιανός
Ποτέ δεν κάναν λάθος οι Παλιοί Τεχνίτες Πάνω στον ανθρώπινο πόνο: πώς την καταλαβαίναν Τη θέση του στη ζωή· πως έρχεται να μας βρει Καθώς τρώει ο άλλος ή ανοίγει ένα παράθυρο ή ακόμη περπατά βαριεστημένος· Πως, όταν οι γέροντες ευλαβικά, με πάθος περιμένουν Το θαύμα της γέννησης, πρέπει πάντα να υπάρχουν παιδιά Που δεν πολυγυρεύουν να γίνει τέτοιο πράγμα, πατινάροντας Σε μια λιμνούλα στην άκρη του δάσους. Ποτέ δεν ξέχασαν πως ακόμη Και το φριχτό μαρτύριο πρέπει να πάρει το δρόμο του Οπωσδήποτε σε μια γωνιά, σε κάποιον ακατάστατο τόπο Όπου οι σκύλοι συνεχίζουν τη σκυλίσια ζωή τους και τ’ άλογο του βασανιστή Ξύνει τ’ αθώα του καπούλια σ’ ένα δέντρο.
Στον Ίκαρο του Μπρέγκελ λόγου χάρη: πώς καθετί γυρνά τη ράχη Σχεδόν αβίαστα στον όλεθρο· μπορεί ο ζευγάς Ν’ άκουσε τον παφλασμό στη θάλασσα, την έκθετη κραυγή, Όμως γι’ αυτόν δεν ήταν σπουδαίο ατύχημα· κι ο ήλιος έλαμπε Όπως έπρεπε στα λευκά πόδια που βούλιαζαν στο πράσινο Νερό· και το ελαφρύ πανάκριβο καράβι που είδε ασφαλώς Κάτι εκπληκτικό, τ’ αγόρι που έπεφτε απ’ τον ουρανό, Έπρεπε κάπου να φτάσει κι αμέριμνο συνέχισε στ' ανοιχτά.
Δεκέμβρης 1938
μτφρ. Γιώργος Αλισάνογλου, περ. Τα ποιητικά, τχ. 20 (Ιαν.-Μάρτ. 2016) 11.