Ο Παλαμάς δημοσιογράφος

Παλαμάς Κωστής

Φαίνεται ότι στις τελευταίες δεκαετίες του 19ου αιώνα, όταν οι ανάγκες το απαιτούν, ο συνδυασμός των δύο συστημάτων λόγου, της δημοσιογραφίας και της λογοτεχνίας, δεν γίνεται σε κάθε περίπτωση αυτονόητα στη συνείδηση των νεαρών επαγγελματιών του λόγου. Σύμφωνα, άλλωστε, με διατύπωση που αποδίδεται στον Ζ. Παπαντωνίου, «για να βγει η εφημερίδα πρέπει να φάει λογοτέχνη». Είναι πιθανό ανάλογοι φόβοι να υποβάλλουν την παρακάτω απάντηση του Παλαμά προς τον Βλ. Γαβριηλίδη, όταν ο δεύτερος πρότεινε να προσλάβει τον ποιητή ως κοινοβουλευτικό συντάκτη στην εφημερίδα Ακρόπολις. Αξιοσημείωτη, ωστόσο, είναι και η μετατόπιση που παρουσιάζει η τοποθέτηση του Παλαμά στο δεύτερο πια απόσπασμα, σε μια εποχή κατά την οποία έχει βέβαια αναγνωριστεί ως σημαντικότατος ποιητής.

[…] δε λησμονώ ότι μετά πέντε περίπου μήνας απαντώ εις την επιστολήν σου, την τόσω φιλικώς και τόσω τιμητικώς καλούσαν με εις Αθήνας. Μου έγραψες να σου απαντήσω άνευ αναβολής. Εκείνο το άνευ αναβολής μ’ έφαγε· με την πρώτην αναβολήν ήμουν αμέσως παραβάτης· παρήρχωντο αι ημέραι, άρχισα να ντρέπομαι δια την σιωπήν μου, ύστερα η ντροπή επετείνετο [...] έπειτα ... τί να σου πω; Μου φαίνεται ότι θα απετύγχανον οικτρότατα ως δημοσιογράφος· δεν δύναμαι να πειστώ ότι δύναμαι να γράφω, όταν υποχρεούμαι να γράφω, και όχι όταν μ’ αρέσει. Όταν μου έγραφες ότι με θέλεις διά την Βουλήν, ετρόμαξα αναλογισθείς ότι εκεί επί του θρονίου του δημοσιογράφου, επακουμβών και ακινητών, ήμην υποκείμενος εις τας βαθίας εκείνας αφαιρέσεις, αίτινες συχνά ως εξ εφόδου με καταλαμβάνουσι, σαλάταις από αναμνήσεις, πόθους, θλίψεις, όνειρα και ανοησίες και τί εντυπώσεις ύστερα θα προσεκόμιζον εκ του κοινοβουλίου διά τας στήλας σου!

Κωστής Παλαμάς, Αλληλογραφία, τόμ. Α΄, εισαγ.-φιλολ. επιμ.-σημ. Κ.Γ. Κασίνης, Ίδρυμα Κωστή Παλαμά, Αθήνα 1975, σ. 29-31.

 


Ποιητή βέβαια με κράτησε να λογίζομαι το κυρίαρχο είδος της εργασίας μου, μα ποτέ δεν ξεχώρισα και ποτέ δεν το διέκρινα από την άλλη μου και από την όλη μου… δημοσιογραφική εργασία… Είμαι δημοσιογράφος και δεν το παρατρέχω, ούτε μπορώ να λησμονήσω το γένος μου… Γνωρίζουμε κι από την ιστορία πως οι δεινότεροι που συμβολίζουν τον πνευματικό κόσμο περάσανε συχνά από τη δημοσιογραφία.

Κωστής Παλαμάς, [Από επιστολή του προς την Ένωση Συντακτών, με ημερομηνία 19 Αυγούστου 1935].