Ποια είναι η σχέση του μυθιστορήματος με τα πράγματα, είναι το θέμα που συζητεί ο Kundera σε αυτό το απόσπασμα, με κύρια αναφορά του το έργο του Kafka. Στην ουσία, ο Kundera αναβαθμίζει το μυθιστόρημα —και τη λογοτεχνία, κατά συνέπεια— θεωρώντας ότι υπερβαίνει τη βοή των γεγονότων και προσανατολίζεται προς την αλήθεια της ύπαρξης.
Το μυθιστόρημα δεν εξετάζει την πραγματικότητα, αλλά την ύπαρξη. Κι η ύπαρξη δεν είναι αυτό που έγινε. Η ύπαρξη είναι το πεδίο των ανθρώπινων δυνατοτήτων, όλα όσα ο άνθρωπος μπορεί να γίνει, όλα όσα είναι ικανός να κάνει. Οι μυθιστοριογράφοι ιχνογραφούν τον χάρτη της ύπαρξης, ανακαλύπτοντας τη μία ή την άλλη ανθρώπινη δυνατότητα. Αλλά επαναλαμβάνω πως «υπάρχω» σημαίνει: «Είμαι-μέσα-στον-κόσμο». Πρέπει λοιπόν να κατανοήσουμε και το πρόσωπο και τον κόσμο του ως δυνατότητες. Στο έργο του Κάφκα όλα αυτά είναι ξεκάθαρα: ο κόσμος του Κάφκα δεν μοιάζει με καμιά γνωστή πραγματικότητα, είναι μια ακραία και μη πραγματοποιημένη δυνατότητα του ανθρώπινου κόσμου. Είναι αλήθεια πως αυτή η δυνατότητα διαφαίνεται πίσω από τον πραγματικό μας κόσμο και φαίνεται να προαναγγέλλει το μέλλον μας. Γι’ αυτό γίνεται λόγος για την προφητική διάσταση του Κάφκα. Αλλ’ ακόμα κι αν τα μυθιστορήματά του δεν είχαν τίποτα το προφητικό, δεν θα έχαναν τίποτα από την αξία τους, γιατί συλλαμβάνουν μια δυνατότητα της ύπαρξης (δυνατότητα του ανθρώπου και του κόσμου του) και μας κάνουν έτσι να βλέπουμε τι είμαστε, για ποιες πράξεις είμαστε ικανοί.
Μίλαν Κούντερα, Η τέχνη του μυθιστορήματος, μτφρ. Φίλιππος Δρακονταειδής, Εστία, Αθήνα 1988, σ. 54.