Concerto for Orchestra

Το έργο «Concerto for Orchestra» (1943) του Béla Bartók (1881-1945) παρωδεί ένα θέμα από το έργο «Leningrad Symphony» (1941) του Dmitri Shostakovich (1906-1975). Η «Έβδομη Συμφωνία» του Shostakovich αποτελεί έναν ύμνο της νίκης του ανθρώπου ενάντια στον φασισμό. Γράφτηκε στο Λένινγκραντ το 1941, ενώ οι Γερμανοί πολεμούσαν να καταλάβουν τη Ρωσία. Το έργο προκάλεσε ποικίλες αντιδράσεις. Δύο χρόνια αργότερα, ενώ βρίσκεται στις Η.Π.Α. ο Bartók γράφει το «Κοντσέρτο για ορχήστρα» (1943). Στο τέταρτο μέρος «Intermezzo interroto» παρωδεί το οστινάτο από το θέμα της εισβολής στο πρώτο μέρος της συμφωνίας. Η ειρωνική διάσταση του έργου αποτυπώνεται ήδη στον αντιφατικό του τίτλο. Όσον αφορά τους λόγους σύνθεσης της παρωδίας, οι απόψεις διίστανται: άλλοι θεωρούν ότι ο Bartók συνέθεσε το έργο επειδή ενοχλήθηκε από τη μεγάλη απήχηση της «Έβδομης Συμφωνίας» του Shostakovich, άλλοι ότι και οι δύο συνθέτες παρωδούν τη δημοφιλή οπερέτα «The Merry Widow» του συνθέτη Franz Lehár (1870-1948). Πηγή: Eugene Ormandy, The Philadelphia Orchestra, RCA Red Seal, US, 1979.

Αναλυτικότερα για τη λειτουργία της παρωδίας του συγκεκριμένου έργου βλ. Christopher Palmer (1991), Notes to Chandos CD CHAN 8947. Αναλυτικότερα για την παρωδία του έργου του Shostakovich βλ. Esti Sheinberg, Irony, Satire, Parody and the Grotesque in the Music of Shostakovich, Ashgate 2000.