Αν στην αρχαία Ελλάδα μύθος και λόγος έως το πέρασμα από τον προφορικό στον γραπτό λόγο και τη γέννηση της θετικής σκέψης είναι όροι σχεδόν συνώνυμοι, μέχρι τον 18ο αιώνα ο μύθος (με την έννοια του λατινικού fabula) χαρακτήριζε κατά κύριο λόγο επινοημένες αφηγήσεις, που αφορούσαν θεούς, ημίθεους και ήρωες, ήταν δηλαδή ψευδής, πλασματικός λόγος. Και αυτός είναι ένας από τους λόγους που είναι «βαθιά ριζωμένη η πεποίθηση ότι ο μύθος είναι στενά, αν και αινιγματικά συνδεμένος με την ποίηση — σε βαθμό που η μοίρα του ενός είναι αλληλένδετη με τη μοίρα της άλλης» (Ruthven 1988, 86). Ωστόσο, παρόλο που μύθος και λογοτεχνία είναι αλληλένδετες έννοιες, η σχέση τους είναι ιδιαιτέρως προβληματική. Όπως υπογραμμίζει ο Ζ.Ι. Σιαφλέκης,
Σε κάθε περίπτωση ο μύθος υπήρξε κλειδί για την κατανόηση του πολιτισμικού παρελθόντος και κύτταρο αλληγορίας για την κριτική ερμηνεία του παρόντος. Η «ανακάλυψή» του, που ήρθε μαζί με την εκ νέου ανακάλυψη του αρχαίου πνεύματος στα χρόνια της Αναγέννησης, σηματοδότησε διαφορετικούς τρόπους ερμηνείας της ελληνορωμαϊκής πολιτιστικής κληρονομιάς. Λειτουργώντας ήδη μέσα στην αρχαία ελληνική λογοτεχνία, ο μύθος, ως ενιαίο αφηγηματικό σύνολο, διατηρεί την αυτονομία του απέναντι στο λογοτεχνικό είδος με το οποίο εμπλέκεται, αλλά και τη δυνατότητά του να αποτελεί ερμηνευτικό σχήμα του κόσμου και μέσο κριτικής των κοινωνικοπολιτικών όρων του παρόντος. Αυτή ακριβώς η σύνθετη υπόστασή του κυριάρχησε και στις νεότερες εκδοχές του — όχι χωρίς να δημιουργεί προβλήματα αξιολόγησης και ερμηνείας του. Θα μπορούσε να ισχυριστεί κάποιος ότι, όσο πιο εύκολη ή φυσική φαίνεται η σχέση μύθου και λογοτεχνίας, τόσο πιο δύσκολη είναι ή γίνεται κάθε απόπειρα σφαιρικής αποτίμησης του φαινόμενου.
Το σίγουρο είναι ότι και ο μύθος και η λογοτεχνία είναι απότοκα της γλωσσικής σχέσης του ανθρώπου με τον κόσμο. Εδώ τίθεται, όμως, το ερώτημα: είναι η λογοτεχνία εκείνη που διασώζει τους μύθους και δημιουργεί νέους ή ο μύθος μπορεί και πρέπει να θεωρηθεί ήδη λογοτεχνία; Ή μήπως η σχέση μεταξύ τους είναι μια σχέση ανταγωνισμού και αντιπαλότητας;
