Οι ερμηνείες των κειμένων σε διαφορετικά εθνικά και πολιτιστικά περιβάλλοντα συγκροτούν μια πολύ κρίσιμη θεματική στην κοινωνιολογία της ανάγνωσης. Παρότι στην Ευρώπη, η ανάγνωση λογοτεχνίας (και όχι μόνο) συγκαταλέγεται σε γενικές γραμμές ανάμεσα στις έγκυρες πολιτισμικές πρακτικές, οι οποίες διευρύνουν ορίζοντες και ευνοούν την κτήση πολλαπλών γνώσεων, δεν διαβάζουμε σε όλες τις χώρες, ούτε τον ίδιο αριθμό βιβλίων ούτε με τους ίδιους τρόπους.
Στο έργο Lire la lecture (Leenhardt & Jozsa 1982) επιχειρείται η ανάλυση της πρόσληψης δύο λογοτεχνικών έργων στη Γαλλία και στην Ουγγαρία. Οι συγγραφείς διέκριναν ανάμεσα σε τρόπους και σε συστήματα ανάγνωσης και ανέδειξαν την ηθικολογική προσέγγιση των ούγγρων αναγνωστών και την αναλυτικοσυνθετική στάση των γάλλων. Οι ούγγροι αναγνώστες διάβασαν με άμεσο και συχνά επικριτικό τρόπο εντάσσοντας το κείμενο στην παράδοση της στρατευμένης λογοτεχνίας, ενώ στη Γαλλία κυριάρχησε η αποφυγή κρίσεων και η απόπειρα αναλυτικής προσέγγισης των κειμένων. Με άλλα λόγια, οι ούγγροι αναγνώστες αντιμετώπισαν το λογοτεχνικό κείμενο ως φορέα ηθικών προταγμάτων και πολιτικών απόψεων, ενώ οι Γάλλοι ερμήνευσαν το κείμενο προσπαθώντας να εξηγήσουν ποιοι παράγοντες κατεύθυναν τις πράξεις και τις επιλογές των προσώπων (Leenhardt 2000).
Οι συγγραφείς επιμένουν στην ανάγκη να μελετάται η παραγωγή νοημάτων στη διαδικασία της ανάγνωσης αυτή καθαυτή και να αναδεικνύεται η πολλαπλότητα των ερμηνειών. Επίσης, αποφεύγουν να γενικεύσουν τις διαφορές στους τρόπους ερμηνείας και εφιστούν την προσοχή στην ευρύτερη μελέτη των αναγνωστικών παραδόσεων της κάθε χώρας.
Στην προσπάθεια για συγκριτική μελέτη της ανάγνωσης στην Ευρώπη εντάσσεται και η έρευνα των Leenhardt & Burgos (2000) με τίτλο «Υπάρχει Ευρωπαίος αναγνώστης;». Το ερευνητικό ερώτημα τέθηκε από το Συμβούλιο της Ευρώπης και η έρευνα ανατέθηκε το 1989 στην Ομάδα Κοινωνιολογίας της Λογοτεχνίας της École des Hautes Études en Sciences Sociales στο Παρίσι. Το μυθιστόρημα Το μεγάλο τετράδιο της Agota Kristof (1986· στα ελληνικά: 1987) διαβάστηκε από γερμανούς, ισπανούς και γάλλους αναγνώστες. Στην ανάλυση των δεδομένων, οι συγγραφείς καταλήγουν ότι
οι συγκινήσεις δομούνται σε σχέση με αυτό που ο καθένας, επ’ ευκαιρία της αναγνωστικής του εμπειρίας, θεωρεί ή κατορθώνει να διατυπώσει γύρω από τα ουσιώδη διακυβεύματα της ζωής του.
Η έρευνα των Leenhardt & Josza (1982) παραμένει σημείο αναφοράς στην κοινωνιολογία της ανάγνωσης, τόσο ως προς τη μεθοδολογική επάρκειά της όσο και ως προς τη βαρύτητα των συμπερασμάτων της. Έρευνες καταγραφής και σύγκρισης των αναγνωστικών πρακτικών σε ευρωπαϊκό επίπεδο έχουν πραγματοποιηθεί και από τη Διεύθυνση Βιβλίου και Ανάγνωσης του Γαλλικού Υπουργείου Πολιτισμού, όπως και από ιδιωτικές εταιρείες, όπως η Sofres ή η France Edition. Παρέχουν σημαντικά στοιχεία για τις αναγνωστικές συνήθειες στις συμμετέχουσες χώρες, αλλά δεν ξεπερνούν το πλαίσιο της καταγραφής και είναι αμφίβολο αν μπορούν να καταχωρηθούν στις εργασίες, οι οποίες αντλούν μεθοδολογικά εργαλεία και θεωρητικά πλαίσια από την κοινωνιολογία της ανάγνωσης.
