Μπορούν να μιλήσουν τα γεγονότα;

Αμπατζοπούλου Φραγκίσκη

Η Φρ. Αμπατζοπούλου συζητά το πρόβλημα της (γλωσσικής) αναπαράστασης.

Η εμμονή στο γεγονός, στην πραγματολογική διάσταση, είναι το κύριο χαρακτηριστικό του αναφορικού γένους. Η αλήθεια «γυμνή», «αφτιασίδωτη», χωρίς περιγραφές και παρεκβάσεις έχει προβληθεί ως ιδεώδες σε μια τέτοια αφήγηση, δηλαδή η περίπτωση στην οποία είναι «σαν να ακούμε το ίδιο το πράγμα να μιλάει». Αλλά αυτή η ιδεώδης ταύτιση της λέξης με το πράγμα, κεντρική θέση του θετικισμού, δεν είναι βεβαίως δυνατή παρά μόνο μεταφορικά: η γλώσσα είναι φτιαγμένη με ένα διαφορετικό υλικό από αυτό των γεγονότων, και μέσα από αυτήν ακούμε το άτομο που μιλά, και όχι το ίδιο το πράγμα. Το άτομο μιλά πάντα μέσα από ένα σύστημα κωδίκων, σημασιών, ιδεολογιών και ιδεολογημάτων.

Φραγκίσκη Αμπατζοπούλου, Ο άλλος εν διωγμώ. H εικόνα του Εβραίου στη λογοτεχνία. Ζητήματα ιστορίας και μυθοπλασίας, Θεμέλιο, Αθήνα 1998, σ. 99-100.