Μικροαφήγηση και άλλα είδη

Παλαιολόγος Κωνσταντίνος

Ως είδος σε εξέλιξη οι μικροαφηγήσεις βρίσκονται σε συνεχή διάλογο με άλλα κειμενικά είδη και εκφραστικούς τρόπους. Στο απόσπασμα ο Κωνσταντίνος Παλαιολόγος παραθέτει τις αντικρουόμενες απόψεις δύο λατινοαμερικάνων συγγραφέων γύρω από τη σχέση των μικροαφηγήσεων με τα άλλα είδη.

Το μικροδιήγημα […] έχει συγκριθεί, παρομοιαστεί ή και ταυτιστεί, τόσο από πλευράς κριτικών όσο και αναγνωστικού κοινού, με άλλες μορφές σύντομης έκφρασης τόσο από το χώρο της λογοτεχνίας: σύντομες ποιητικές συνθέσεις (π.χ. χαϊκού, ποίηση σε πεζό λόγο, ανάγλυφα κ.λπ.), γκρεγκερίας, αφορισμούς κ.ά. όσο και εκτός λογοτεχνίας: γκράφιτι, διαφημιστικά σποτ, άρθρα στον περιοδικό τύπο κ.ά. Παρ’ όλα αυτά, ο περουβιανός συγγραφέας Φερνάντο Ιγουασάκι [Fernando Iwasaki], σε συνέντευξή του το 2011, απέρριπτε καθέτως την οιανδήποτε σχέση του μικροδιηγήματος, με όλα τα προαναφερθέντα είδη κειμένων: «Ένα μικροδιήγημα έχει ως στόχο να αφηγηθεί μια ιστορία, ως εκ τούτου, μπορεί να έχει πλοκή, ατμόσφαιρα, χαρακτήρες. Αυτά όμως που σε καμία περίπτωση δεν συνάδουν με το μικροδιήγημα είναι οι μακροσκελείς αφορισμοί, τα ποιήματα σε πεζό λόγο, τα εκτενή ανέκδοτα και οι αμπελοφιλοσοφίες». Αντίθετη με αυτή την προσπάθεια περιχαράκωσης του μικροδιηγήματος εμφανίζεται η αργεντινή συγγραφέας Κλάρα Ομπλιγάδο (Clara Obligado) [συγγραφέας η ίδια αλλά και επιμελήτρια δύο σπουδαίων ανθολογιών του ισπανόφωνου μικροδιηγήματος: Por favor, sea breve (Παρακαλώ να είστε σύντομοι) και Por favor, sea breve 2], η οποία στον πρόλογό της για τον πρώτο τόμο της ανθολογίας τονίζει εμφατικά την πολυσυλλεκτικότητα που χαρακτηρίζει αυτό το λογοτεχνικό είδος, την ευχέρεια δηλαδή με την οποία οικειοποιείται χαρακτηριστικά από άλλα είδη κειμένων και τα προσαρμόζει στα μέτρα του: «[Τα μικροδιηγήματα] διατρέχουν όλα τα είδη, όλες τις τεχνικές: στηρίζονται σε άλλα κείμενα, υφαίνουν δεσμούς με άλλες μορφές κειμένων: είναι παιχνίδι, ποίημα, απόφθεγμα, παραμύθι με ζώα, ανέκδοτο, μυθιστόρημα, μύθος, μέχρι και μικρή αγγελία. Όλα παίζουν όταν θέλεις να κερδίσεις χρόνο» (2001: 9).

Κωνσταντίνος Παλαιολόγος, «Ισπανόφωνο μικροδιήγημα: Η γοητεία της αφαίρεσης». Mini71cuentos. Ανθολογία ισπανόφωνου διηγήματος, δίγλωσση έκδοση, επιλ.-εισαγ.-μταφρ. επιμ. Κωνσταντίνος Παλαιολόγος, Εκδόσεις Μιχάλη Σιδέρη, Αθήνα 2012, σ. 20-21.